Gebiedsproces in de Ronde Hoep

Er liggen grote opgaven voor de landbouw. De stikstofproblematiek is het meest in het nieuws maar ook de waterkwaliteit, bodemdaling, uitstoot van CO2, methaan en de verbetering van de biodiversiteit zijn belangrijk.

De rijksoverheid heeft doelen gesteld en tracht met wet- en regelgeving en financiering verbeteringen te realiseren maar dat gaat moeizaam. In verschillende gebieden hebben boeren het initiatief genomen om zelf bottom up de problemen aan te pakken. In zogenaamde gebiedsprocessen. Zo ook in de Ronde Hoep.

In de Ronde Hoep hebben de boeren het initiatief genomen een gebiedsproces op te starten, organisatorisch begeleid door twee externe bureaus. In dit proces zijn de volgende doelen gesteld: gezonde vitale bedrijven die ervoor zorgen dat de bodemdaling wordt afgeremd en de kwaliteit van het oppervlaktewater verbetert en er vermindering van CO2 en stikstof-emissie plaatsvindt. Daarnaast is de aanwezigheid van meer kruiden en bloemen in het grasland essentieel om onze weidevogels te behouden.

Dit proces wordt met “gebiedspartners” uitgevoerd te weten de provincies Noord-Holland en Utrecht, gemeente Ouderkerk aan de Amstel, Waterschap AGV en het collectief Noord-Holland Zuid (weidevogelorganisatie).

Bij de uitvoering van de plannen is één van de sleutels extensivering, dit betekent kort gezegd minder koeien per ha weiland, waardoor er meer ruimte ontstaat voor biodiversiteit en minder ammoniak emissie plaats vindt. Dit past ook goed in het toekomstbeeld van de Ronde Hoep: met minder boeren toch de polder agrarisch houden. Een eerste aanzet wordt komende zomer al genomen. De provincie heeft land gekocht van een stoppende boer en verpacht het vervolgens aan boeren die hun bedrijf hiermee extensiveren. De pachtprijs wordt gerelateerd aan het natuurdoel en bemestingsniveau.

Een maatregel tegen bodemdaling is bijvoorbeeld ”klei in veen”. Hierbij wordt een klein laagje klei over het veen aangebracht en ontstaat het klei-humus complex wat weer indroging van het veenland vermindert. Wat veel effectiever is, is het veen van onderaf nat houden door middel van drainagebuizen. Dit wordt peil-gestuurde onderwaterdrainage genoemd. Als veen opdroogt en daar zuurstof bij komt en ontstaat er CO2. Met andere woorden bij het ver-natten van veen snijdt het mes aan twee kanten: minder bodemdaling en minder CO2 uitstoot.

Dit zijn een aantal voorbeelden om toekomstbestendige landbouw te realiseren. Op bedrijfsniveau zijn er ook nog tal van management-maatregelen te treffen zoals het reduceren van de hoeveelheid eiwit in het voer, meer weidegang of de manier van mest aanwenden, gemengd met water verlaagt dit ook de emissie van ammoniak.

Sommige maatregelen zijn relatief goedkoop uitvoerbaar maar andere maatregelen tegen bodemdaling zijn erg duur. Er zijn inmiddels voldoende subsidies verstrekt om door te gaan met het proces en gedeeltelijk met de uitvoering van de maatregelen.

De provincie zal voor 1 juli 2023 bij het rijk plannen moeten inleveren en start ook gebiedsprocessen. Naast boeren worden ook andere betrokkenen uitgenodigd. SBA zal dit van nabij volgen.